انجمن دالوند

انجمن دالوند

مدعی خواست که آید به تماشاگه راز ................. دست غیب آمد و بر سینه نامحرم زد
انجمن دالوند

انجمن دالوند

مدعی خواست که آید به تماشاگه راز ................. دست غیب آمد و بر سینه نامحرم زد

قدم خیر ؛ بانوی اصیل ایرانی!

 

 

 

"قدم خیر " نامی زنانه در بین مردم لرستان است این نام استعاره از کسی است که ورود و آمدنش سبب خیر و خوبی می شود ، کسی که آورنده خوبی هاست و خیر در قدمهایش نهفته است این نام را معمولا پدران لر چون معتقد به ورود خیر و برکت با تولد دختران به زندگیشان بودند بر نوزادن دختر عزیزکرده خود می گذاشتند .  

 

اما نام یکی از این بانوان " قدم خیر " در ادبیات و موسیقی لرستان زیاد به گوش می رسد، نام این شیر زن به عنوان مشهورترین زن که تصویر کاملی از زن لر در او دیده می شود بر قامت تاریخ معاصر لرستان می درخشد.

 

قدم خیر در سال 1278 خورشیدی در کوه تنگوان ، اشکفت اله کرم از مناطق بالا گریوه لرستان بزرگ به دنیا آمد. پدرش کدخدای منطقه ( در گویش لری کیخا ) ، قندی نام داشت که در گویش محلی او را کیخا قنی می گفتند. کیخا مردی سرشناس ، مردم دار و بزرگ طایفه قلاوند ایل دریکوند بود. مادر او همسر اول کدخدا ، جواهر( در گویش لری : جوهر ) نام داشت

 

قدم خیر نه برادر داشت که از این بین ، عباس خان و محمد علی (بزرگی) شهرت بیشتری در بین بزرگان بالاگریوه پیدا کردند. 

  

 قدم خیر ظاهراً در کودکی نزد شخصی بنام ملا حاجی سواد مختصری را فرا گرفته اما دانش ، بینش و تجربه او بواسطه رفت و آمدهایی که به خانه پدریش بدلیل  مقام و موقعیت پدر و مادر انجام می گرفت وسیع تر از زنان همتبار خود شد.   

 

  این بانو در نهایت بعد از ازدواجهایی که هم اجبار، هم مصالح قبیله ای و هم اتفاقات غیر معمول در آنها نقش اساسی داشته اند و حاصل آن  پسری  بنام محمد خان بود ، در میان طایفه ی قلاوند و قوم لر و حتی فراتر از آن ، نامی به یادگار می گذارد و در حالیکه هنوز به میانسالی نرسیده است  

 به دیار باقی می شتابد.   

 

حکایت شجاعت و سرنترس این زن که او را به اسطوره شجاعت معاصر زنان لرستان بدل نمود به این شرح است که در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦﺳﺎل ﻫﺎی ﺣﻜﻮﻣﺖ رضا خان طرح سرکوب و تبعید عشایر رقم خورد ، ﺧﺎﻧﺪان ﭘﻬﻠﻮی ﻧﻴﺮوﻫﺎی ﻧﻈﺎمی و ارتشی را به ﻟﺮﺳﺘﺎن و ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻟﻮار ﮔﺮﻣﺴﻴﺮی ( جنوب شرقی لرستان و شمال خوزستان امروزی) گسیل نمودند، سرکوب و  زد و خورد ها در مناطق لرستان حدود هفت سال به طول انجامید. ( 1320-1313 ) در این مدت چندین بار مناطق سکونت بالاگریوه مورد تهاجم قرار گرفت در اکثر این درگیریهای ناخواسته قدم خیر پا به پای برداران ، سوار بر اسب و تفنگ بر دوش با مهاجمان جنگید حتی در یکی از این درگیری ها که برادرهای قدم خیر در محاصره قوای دولتی گرفتار شدند و مهمات و آذوقه‌شان تمام شده بود، این شیر زن بود که سوار بر اسب از حلقه محاصره ماموران دولتی می‌گذرد و به برادرانش آب و غذا و فشنگ می‌رساند و آنها را از محاصره نجات می‌دهد به دنبال رشادتهایی که قدم خیر در این نبردها از خود نشان می دهد، آوازه اش در همه جا می پیچد و مردم علاقه مند از نقاط دور و نزدیک به دیدن او که حالا به نمادی برای مبارزه با ظلم و جور رضاخانی تبدیل شده است می آیند، اما در آنجا با زنی روبرو می شوند که علاوه بر شجاعت ، وقار ، سخنوری و بزرگی ، زیبایی ظاهری فراونی نیز در چهره دارد، هر چند سایر زنان عشایر هم از ویژگی های مانند شجاعت ، نجابت و .... برخوردارند اما معمولا از فن سوارکاری و تیر اندازی بی بهره بودند ولی قدم خیر هم سوار کاری قابل و هم تفنگچی ماهری بود

 

سرانجام قوای سراپا مجهز دولتی موفق به سرکوب و تسلیم عشایر می‌شوند و باباخان و عباس خان برادران قدم خیر نیز در این جنگ کشته می‌شوند. که ظاهرا این واقعه، در کوتاهی عمر قدم خیر تاثیر بزرگی داشته است. مدفن این بانو  هم اکنون در نزدیکی شهر دزفول واقع است. 

 

و بدین سان قدم خیر قنی بر بلندای نام و آوازه جای می گیرد.... 

 

ملا جمشید از نوازندگان و شاعران طایفه قلاوند ، قدم خیر را در ابیات بسیاری به تصویر کشید و آهنگی بسیار زیبا ساخت و آن را خود با کمانچه نواخت که تا امروز نوازندگان بسیاری در لرستان موسیقی قدم خیر را اجرا کرده اند

 

از میان کسانی که ترانه قدم خیر را خوانده‌اند صدای ماندگار زنده یاد استاد رضا سقایی، اسطوره‌ای آواز لرستان معروف‌تر از بقیه است. طنین دلکش و خوش آهنگ، و ترکیب آن با ضرب آرام و پرکشش آهنگ این ترانه و نیز ابیات خاطره انگیز، حماسی و در عین حال عاشقانه آن هر شنونده ای را تحت تاثیر قرار می دهد.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد