خَربُزه گیاهی از تیره کدوییان که میوهاش درشت و شیرین و آبدار است. بوته آن کوتاه و ساقههایش روی زمین میخوابد. خربزه گیاهی از خانواده Cucurbitaceae با نام علمی Cucumis melo var.inodorus است.
خربزه دارای مقدار زیادی ویتامین A،C و سلولز است. به طورکلی خانواده خربزه شامل انواع گرمک و طالبی نیز میشود که البته این دو نوع کم آب تر از خربزه هستند. و بهترین نوع آنها شیرین ترین و کم تفاله ترین آنهاست به طوری که به راحتی در دهان آب شوند. طالبی شیرین برای اغلب بیماریها تجویز و خوردن آن به هضم غذا کمک میکند و گرمک برای یرقان و یبوست مفید است.
خواص خربزه ـ رفع کننده یبوست و کمک کننده به هضم غذا، افزاینده ادرار و دفع کننده کم خونی و سنگ مثانه و تولیدکننده عرق در بدن.
از امام علی علیه السلام نقل شده است خوردن خربزه، مثانه را پاک و سنگ مثانه را آب می کند و ادرار را افزایش می دهد.
ایشان می فرمایند : خربزه ده خاصیت دارد:
۱- خوردنی است.
۲- آشامیدنی است، چون آبدار است.
۳- میوه است.
۴- گل است ( زیرا بویی مطبوع دارد ).
۵- شیرینی است ( زیرا دارای قند زیاد است ).
۶- روده ها و معده را شستشو می دهد.
۷- معده و روده را پاکیزه می کند.
۸- سبزی است.
۹- دوای درد است.
قسمت هایی از این میوه که در تغذیه و پزشکی استفاده می شود، عبارت اند از: گوشت، تخم و پوست میوه.
خربزه، سلولهای بدن را ترمیم میکند
میترا زراتی، کارشناس تغذیه میگوید: خربزه دارای ویتامین A و C است و در ترمیم و تجدید سلولهای بدن نقش مهمی را بر عهده دارد همچنین این میوه بسیار مُدر بوده و برای افرادی که به بیماریهای کلیوی و سنگ کلیه مبتلا هستند، بسیار مفید است.
وی با بیان اینکه خربزه به دلیل داشتن ویتامین A برای تقویت بینایی، خونسازی و تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است، ادامه داد: خربزه سرشار از ویتامینهای A و C و سلولز است همچنین این میوه ملیّن بوده و برای درمان یبوست بسیار مفید است.
این کارشناس تغذیه اضافه کرد: خربزه برای اشخاص مبتلا به کمخونی بسیار مفید است، رنگ چهره را روشن میکند، رفع کننده یبوست است و به هضم غذا کمک میکند همچنین افزاینده ادرار و دفعکننده سنگ مثانه و کلیه است.
برای کاهش فشار خون، خربزه بخورید
متخصصان تغذیه توصیه میکنند، خربزه برای پایین آوردن فشار خون مفید است. به گزارش ایسنا، متخصصان تغذیه در مرکز بهداشتی دانشگاه تگزاس خاطرنشان کردند: خوردن مقادیر زیادی از سبزیجات و میوههای سرشار از پتاسیم مانند خربزه و پرتقال برای مبتلایان به فشار خون بالا مفید است و در پایین آوردن فشار خون تأثیر قابل توجهی دارند.
محققان فرانسوی به تازگی دریافتند نوعی ماده طبیعی در خربزه وجود دارد که میتواند با استرس و خستگی مقابله کند
دکتر لونا ساندون استادیار تغذیه کلینیکی در این دانشگاه و سخنگوی انجمن دیابت آمریکا در این باره اظهار کرد: خربزه نیز مانند هندوانه و طالبی حاوی مقادیر زیادی پتاسیم است. یک چهارم از طالبی حاوی ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیگرم پتاسیم است که تقریباً ۲۰ درصد از مقدار توصیه شده برای مصرف روزانه پتاسیم را تأمین میکند.
وی تصریح کرد: میوههایی چون آووکادو، کیوی، خرمالو، لوبیا، سیبزمینی، گوجهفرنگی و حتی گریپفروت از دیگر منابع غذایی غنی از پتاسیم محسوب میشوند که برای مبتلایان به فشار خون بالا سودمند هستند.
خربزه، پوست را شاداب میکند
یوسف نقیایی، کارشناس تغذیه با اشاره به وجود ۳۷ میلیگرم ویتامین C در هر یکصد گرم میوه خربزه، نقش این میوه را در طراوت و شادابی پوست و جلوگیری از بیماریهای لثه موثر دانست.
این کارشناس تغذیه، میوه خربزه را در زمره میوههای شیرین برشمرد و اظهار کرد: هر یک صد گرم خربزه، ۸ گرم کربوهیدرات دارد که بیشترین نوع قند موجود در آن از نوع گلوکز و فروکتوز است، بنابراین مصرف بیش از حد آن برای بیماران دیابتی توصیه نمیشود.
این کارشناس تغذیه، یک گرم فیبر، ۱۲ میلیگرم کلسیم، ۱۷ میلیگرم فسفر، ۲۳۸ میلیگرم پتاسیم،۱۲۵۰ واحد پیشساز ویتامین A و ۳۱ کیلو کالری انرژی را از مواد تشکیل دهنده در هر صد گرم خربزه عنوان کرد.
مصرف زیاد خربزه باعث نفخ میشود، در نتیجه در ناحیه معده و روده ایجاد درد میکند
وی تاکید کرد: میزان پتاسیم موجود در خربزه برای بیماران مبتلا به بیماری قلبی – عروقی بسیار موثر است و مصرف این ماده غذایی نقش به سزایی در پیشگیری از بیماریهای قلبی و عروقی دارد.
وی با اشاره به مقدار قابل توجه پیشساز ویتامین A موجود در میوه خربزه، گفت: پیشگیری از بیماریهای چشمی، جلوگیری از بیماریهای عفونی، طراوت و شادابی پوست از جمله اثرات خربزه به علت داشتن این ویتامین است.
خربزه؛ مانع خستگی و استرس
وقتی میگوییم دچار استرس شدیدی هستیم بدین معناست که کاملاً از کار، مشکلات شخصی و کلا زندگی اشباع شدهاید. البته داشتن استرس به مقدار کم، میتواند محرک و حتی مهیج باشد، اما وقتی بدون هیچ وقفهای، تحت استرسهای شدید باشیم آن وقت است که میزبان ضربانهای تند قلب و سردردهای شدید و دیگر پیامدهای آن خواهیم بود.
محققان فرانسوی به تازگی دریافتند نوعی ماده طبیعی در خربزه وجود دارد که میتواند با استرس و خستگی مقابله کند. به نظر این محققان، خربزه دارای آنزیم اس.او.دی است که خواص آنتیاکسیدانی دارد و از آسیب رسیدن به بافتهای بدن پیشگیری میکند.
محققان در تحقیق بر ۲ گروه ۳۵ نفری بین ۳۰ تا ۵۵ ساله که از استرس و خستگی شدید شاکی بودند دریافتند این آنزیم نه تنها استرس، بلکه خستگی را هم از بین میبرد.
خربزه را قبل از چاقو زدن با مواد شوینده تمیز کنید
برای پیشگیری از بیماریهای رودهای توصیه میشود هندوانه، خربزه و طالبی را قبل از چاقو زدن با مواد شوینده تمیز کنید.
دکتر اسلام یعقوبیان، مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی یاسوج گفت: شستشوی صیفیجات از جمله هندوانه، خربزه و طالبی با مایع ظرفشویی و شوینده، در این فصل و قبل از باز شدن آن از ابتلا به بیماریهای اسهالی عفونی موثر است.
وی افزود: به علت استفاده از کودهای حیوانی در مزارع صیفیجات، سطح خارجی محصول به دست آمده به انواع میکروبهای بیماری زا، آلوده است و در صورت مصرف بدون شستشو احتمال ابتلای فرد به اسهال عفونی وجود دارد.
و در نهایت این که، مبتلایان به دیابت خربزه نخورند
علیرضا ابوالفضلی، کارشناس تغذیه میگوید: دیابتیها و مبتلایان به اضافه وزن از مصرف زیاد خربزه خودداری کنند.
وی اظهار داشت: قند موجود در خربزه از نوع گلوکز و لولوز بوده فوراً جذب خون شده و به همین سبب باعث بالا رفتن سریع قند خون میشود؛ لذا مبتلایان به دیابت و افراد دارای اضافه وزن باید در مصرف آن دقت بیشتری داشته باشند.
وی هشدار داد: مصرف زیاد خربزه باعث نفخ میشود، در نتیجه در ناحیه معده و روده ایجاد درد میکند.