گاوزبان یک گیاه علفی یک ساله است که از اردیبهشت تا شهریور گل میدهد. این گیاه به احتمال زیاد بومی منطقه مدیترانه است ولی بعضی محققین عقیده دارند بومی خاورمیانه است . از نام های معروف دیگر محلی می توان از نام هایی مانند برنجاس و گانیل.نام برد که این اسم ها بیشتر در میان عشایر قشقایی جنوب استان فارس و حاشیه خلیج فارس مورد استفاده قرار می گیرد.
این گیاه یکی از غنیترین منابع اسیدهای چرب اصلی بشمار میرود بطوریکه از آن به عنوان غنیترین منبع شناختهشده برای (Gamma Linoenic Acid (GLA نام برده شدهاست.
نحوه کشت گل گاوزبان بوسیله عربها در جنوب اسپانیا در قرون وسطی معرفی شد. این گیاه در بسیاری از مناطق اروپا غربی آسیا و آمریکای شمالی میروید و اغلب به صورت وحشی در محلهای لم یزرع و کناره رودخانهها دیده میشود.
گاوزبان گیاهی مقاوم به شوری است و قادر به جذب یونهای سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم از خاک میباشد و میتوان از این گیاه برای خارج ساختن این یونها از خاک و اصلاح خاکهای شور استفاده نمود.
بخشهای هوایی به منظور اهداف دارویی در ابتدای گلدهی از خرداد تا شهریور جمع آوری شده و در سایه خشک میشوند. دارو , بویی شبیه به خیار دارد و طعم آن تند میباشد. حاوی موسیلاژ، ساپونینها، تانن ها و دیگر ترکیبات است ، ضد التهاب و سرد است . البته اثر آن اختصاصی نیست و بدلیل وجود پاره ای از ترکیبات سمی و آلکالوئیدی در این گیاه مصرف بیش از اندازه آن مشکل ساز می باشد.
دم کرده آن برای التهاب مجاری ادرار ، روماتیسم و بیماریهای قلبی مفید است. بخشهای هوایی گاوزبان با شوید بعنوان سالاد یا بعنوان چاشنی در سالاد استفاده میشود.
بر اساس کتاب قانون بوعلی سینا:(قانون در طب انتشارات صداوسیما صفحه ۲۰۲) مزاج: گرمی آن نزدیک به اعتدال است و کمی به سوی گرمی گرایش دارد.
بطور خلاصه گل گاو زبان و برگهای آن:
۱) تصفیه کننده خون است.
۲)آرام کننده اعصاب است.
۳)باعث تعریق می شود.
۴)ادرار آور است.
۵)کلیهها را تقویت میکند.
۶)سرماخوردگی را برطرف میکند.
۷)برای از بین بردن سرفه از دم کرده گل گاو زبان استفاده کنید.
۸)در درمان برونشیت موثر است.
۹)بی اختیاری دفع ادرار را درمان میکند.
۱۰)التهاب و ورم کلیه را درمان میکند.
۱1) در درمان بیماری سرخک و مخملک مفید است.
۱۲)ضماد برگهای گاو زبان برای رفع ورم موثر است.
۱۳)برگهای گاوز بان را بپزید و مانند اسفناج از آن استفاده کنید.
۱۴)برگهای تازه گل گاو زبان دارای مقدر زیادی ویتامین C میباشد و در بعضی از کشورها آنرا داخل سالاد میریزند.
15)تنظیم کننده ضربان قلب
16)ضد افسردگی