آی کیو (IQ) مخفف Intelligence Quotient ، بهره هوشی ، هوشبهر یا ضریب هوشی گفته می شود ، این شاخص ، عددی با مبنای ۱۰۰ و انحراف معیار ۱۵ میباشد. طبق بررسی صورت گرفته بر مبنای این شاخص به صورت میانگین حدود هفتاد درصد از مردم دنیا دارای هوش متوسط، دوازده درصد هوش بالاتر از متوسط، دو درصد بسیار باهوش و یک درصد نخبه (برگزیده) می باشند، از سوی دیگر دوازده درصد افراد، هوش کمتر از متوسط، دو درصد کمهوش و یک درصد نیز در دسته واپسمانده ذهنی جای می گیرند.
ضریب هوشی در واقع نسبتی است که از تقسیم سن عقلی بر سن تقویمی بدست می آید و عدد ١٠٠ نشان دهنده آن است که سن عقلی با سن تقویمی سازگاری دارد.
ما ایرانیان اغلب خود را باهوشترین یا حداقل جزو باهوشترین ملل دنیا می دانیم. به تصویر زیر نگاه کنید این طرح با توجه به تحلیل های مربوط به سیستم های اطلاعات مکانی – جغرافیایی GIS تهیه شده است.
این تصویر، جایگاه واقعی ما ایرانیان را در بین سایر ملل دنیا از نظر میزان هوش نشان می دهد. این تصویر برگرفته از کتابی به نام هوش و ثروت ملل است که توسط دو نویسنده ایرلندی و فنلادی نگاشته شده است و در آن ، بر این گزاره که بین درآمد ملی و ضریب هوشی کشورها رابطه مستقیم وجود دارد، تاکید شده است.
اگرچه از ضریب هوشی ایرانیان و سایر ملل در گذشته اطلاع مستندی در دست نیست و لیکن گفته می شود عوامل محیطی و روانی ، تغذیه، و آموزش بهمراه مهاجرت گزینشی جمعیت در افزایش یا کاهش متوسط هوش یک ملت در گذر زمان تاثیر گذار خواهند بود. لذا باتوجه به وضعیت نامناسب عوامل گفته شده در کشورمان و نیز مهاجرت قابل توجه نخبگان به سایر کشورها افت ضریب هوشی طی سالهای پیش از این پژوهش محتمل بوده و بیم آن می رود که میانگین ضریب هوشی ایرانیان در آینده حتی کمتر از وضعیت کنونی نیز گردد.
بعنوان مثال تاثیر مهاجرت بر افت بهره هوشی در مورد کشور اسکاتلند طی بیش از نیم قرن به دقت مورد مطالعه قرار گرفت. در این کشور از اوایل قرن بیستم، هر ساله تعداد زیادی از افراد تحصیل کرده به انگلستان مهاجرت می کردند. درصد متوسط مهاجرت سالانه تحصیل کردگان دانشگاهی از اسکاتلند به انگلستان 17.2 درصد و ضریب هوشی متوسط این مهاجران 108.1 میباشد.
این موضوع سبب شده است که میانگین ضریب هوشی اسکاتلندیها به طور متوسط در هر نسل یک واحد نسبت به نسل قبل کاهش پیدا کند، اسکاتلندیها در اواسط قرن بیستم به کمهوشترین ملت اروپایی با میانگین ضریب هوشی 97 تبدیل شدند.
بر اساس آمار صندوق بین المللی پول، ایران با ضریب مهاجرت 15 درصد، رتبه اول را در میان 61 کشور توسعه نیافته و در حال توسعه دارا میباشد بنابراین میتوان تخمین زد که طی سه دهه اخیر حداقل سه واحد از ضریب هوشی متوسط ایرانیها صرفا به سبب مهاجرت کاهش پیدا کرده است.